Onderwijs & Kwaliteit

In het gesprek is een actueel beeld geschetst van de resultaten binnen de scholen(groepen) met specifieke aandacht voor de basisvaardigheden. De inspectie heeft op basis van een steekproef voor de eerste helft van 2024 een kwaliteitsonderzoek aangekondigd op Accent Delfshaven, Comenius Krimpen, Melanchthon Schiebroek en Máximacollege.

Ontwikkeling van het onderwijskwaliteitsbeleid op bestuursniveau

In 2023 is de zelfbeoordeling op bestuursniveau aan de hand van de inspectiestandaarden besproken. De inspectiestandaarden op bestuursniveau zijn:

• BKA1: Visie, ambities en doelen
• BKA2: Uitvoering en kwaliteitscultuur
• BKA3: Evaluatie, verantwoording en dialoog

Wij voldoen in belangrijke mate aan de vereisten. Op enkele onderdelen is naar ons eigen beeld nog verbetering mogelijk. Het gaat dan met name om meer expliciete en transparante doelen en verantwoording op het gebied van basisvaardigheden en de dialoog met externe belanghebbenden. Daar werken we dan ook aan.
Aanvullend op elke inspectiestandaard heeft CVO eigen ambities geformuleerd. In 2023 is gewerkt aan het realiseren hiervan. Zo wordt in de nieuwe koers de maatschappelijke opdracht van CVO veel duidelijker omschreven en ingevuld. Daarnaast is de CVO Academie van start gegaan. Met deze bestuurlijke zelfbeoordeling wordt in 2024 gericht toegewerkt naar het vierjaarlijks onderzoek van de onderwijsinspectie op bestuursniveau in 2025. De ambitie is dat in dat aanstaande vierjaarlijks onderzoek naast BKA3 ook de andere twee standaarden als goed gewaardeerd worden.
Na de ontwikkeling van factsheets op basis van het onderwijsresultatenmodel voor de andere scholen(groepen) zijn er in samenwerking met Accent in 2023 ook factsheets ontwikkeld voor de scholen voor praktijkonderwijs (PrO) en het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) binnen CVO. De factsheets voor Accent zijn geënt op het realiseren en bestendigen van het opgestelde uitstroomperspectief voor leerlingen. Op basis van de ervaringen die met deze factsheets zijn opgedaan in de afgelopen planning- en controlcyclus, zullen in 2024 nog enkele bijstellingen worden doorgevoerd.
In 2023 is vanwege de maatschappelijke vraag naar extra aandacht voor de basisvaardigheden taal, rekenen en burgerschap een nieuwe inspectiestandaard OP0 geïntroduceerd. Deze is verwerkt in de zelfbeoordeling voor scholen, zoals die binnen CVO gebruikt wordt. Als onderdeel van het beleid op het gebied van de basisvaardigheden is afgesproken dat elke school zichzelf voor 2024 beoordeelt op deze nieuwe standaard.

Onderzoeken door de Inspectie van het Onderwijs

Het kwaliteitsonderzoek bij Portus CBSplus heeft tot een voldoende geleid. Wel zijn er vijf herstelopdrachten meegegeven die zijn uitgewerkt in een verbeterplan met acties en interventies die worden geïmplementeerd. Er wordt ingezet op basisvaardigheden, mentoraat, LOB en differentiëren. Tevens wordt het onderwijsconcept gebaseerd op de uitgangspunten van Kunskapsskolan steeds meer in het onderwijs doorgevoerd. In het schooljaar 2023-2024 zijn meerdere studiedagen belegd om hier in kleinere werkgroepen op schoolniveau aan te werken.
Het kwaliteitsonderzoek bij Comenius De Meerpaal heeft tot een mooie voldoende geleid. Verhoudingsgewijs veel leerlingen uit de leerlingenpopulatie van deze school zijn beter af met een vijfjarige vmbo, terwijl de inspectie uitgaat van een duur van vier jaar. De Meerpaal neemt daarmee een unieke positie in binnen het SWV, omdat zij voorziet in de ondersteuningsbehoefte van een specifieke groep leerlingen.

In januari en februari van 2023 zijn de scholen Melanchthon Bergschenhoek, Melanchthon Berkroden, Portus Groene Hart, Portus Farelcollege en Penta Charles de Foucauld door de Inspectie van het Onderwijs bezocht in het kader van een themaonderzoek OP6 Afsluiting. Hoewel het niet gebruikelijk is om een beoordeling te geven bij een themaonderzoek, hebben de scholen een voldoende beoordeling gekregen voor OP6. Uit het themaonderzoek kwamen wel enkele herstelopdrachten naar voren die alle scholen binnen de gegeven tijd hebben uitgevoerd. Denk hierbij aan aanpassingen in het PTA rondom toetsstof, het duidelijker omschrijven van taken en bevoegdheden van de examencommissie en het melden bij de inspectie van onregelmatigheden en afwijkende vormen van examinering.

In februari bezocht de Inspectie van het Onderwijs het Zuider Gymnasium voor een themaonderzoek naar de kwaliteit van de extra ondersteuning. Van dit onderzoek zijn noch rapport noch beoordeling opgesteld, omdat het themaonderzoek zich richtte op algemene ontwikkelingen in het Nederlandse onderwijs. Wel bracht het onderzoek meerdere pluspunten aan het licht. Enkele aandachtspunten zijn in 2023 door de school opgepakt.

Vijf scholen bieden excellent onderwijs

Begin 2023 bezocht de Inspectie van het Onderwijs Accent Capelle en Melanchthon Kralingen voor de verlenging van hun waardering goed. Voor beide vestigingen heeft dit geresulteerd in een verlenging van de waardering goed; een erg mooie teamprestatie waar we trots op zijn. Per 1 augustus 2023 is de waardering Goed voor het funderend onderwijs en het predicaat Excellente school afgeschaft. CVO betreurt dit besluit, aangezien een dergelijke beoordeling een enorme waardering uitspreekt naar het lesgevende team en de betrokken collega’s.

Analyse onderwijsresultaten van alle scholen

De Inspectie van het Onderwijs presenteert jaarlijks de resultaten van scholen in het onderwijsresultatenmodel. Dit model bestaat uit vier indicatoren (Onderwijspositie, Onderbouwsnelheid, Bovenbouwsucces en Examencijfers), die gezamenlijk een goed beeld geven van de snelheid en het niveau waarmee de leerlingen hun schoolcarrière doorlopen en afsluiten. Van de resultaten van onze scholen is intern een analyse gemaakt die als onderdeel van de planningen controlcyclus in oktober door het bestuur besproken is met de algemene directie van de afzonderlijke scholengroepen. Gemeten over drie jaar scoren alle scholen boven de inspectienorm en dus voldoende. Enkele scholen scoren op onderdelen zelfs ruim boven de norm. Voor een onderwijsorganisatie die werkt binnen de grootstedelijke agglomeratie Rotterdam is dat zonder meer een mooie prestatie.
Tegelijkertijd signaleren we enkele risico’s bij scholen die op één indicator voor het tweede jaar op rij onder de norm scoren. In die gevallen is door algemene directies een goede analyse gemaakt en worden interventies gepleegd om weer boven de norm te komen. De resultaten van de interventies worden binnen de interne kwaliteitscyclus gemonitord en geëvalueerd. Helaas is de representativiteit en het gebruik van onderzoeken naar tevredenheid en veiligheid onder leerlingen en ouders op veel scholen te laag en kan dus beter. Daarover zijn voor elke school specifieke afspraken gemaakt, waarvan de voortgang door het bestuur en de algemene directie binnen de planning- en controlcyclus wordt gemonitord.
Net zoals vorig jaar valt op dat vestigingen met een bovenbouwafdeling havo risico lopen om na 2024 met het gemiddelde voor Bovenbouwsucces, gemeten over een periode van drie jaar, onder de norm te komen. Binnen de vestigingen en de scholengroepen worden hierop analyses uitgevoerd en wordt naar oplossingen gezocht. Op CVO-niveau is door de raad van bestuur opdracht gegeven om dit verder uit te diepen en met elkaar te verbinden. Met name de havoleerling kampt met de gevolgen van de coronacrisis en de vraag is welke vormen van onderwijs en begeleiding juist bij deze leerlingen effectief zijn. Daarnaast is een goede determinatie van leerlingen in de onderbouw hier belangrijk.

In 2023 is CVO door de Inspectie van het Onderwijs gevraagd om mee te denken bij de herziening van het onderwijsresultatenmodel. Via panelgesprekken met docenten, teamleiders, kwaliteitsmedewerkers, directieleden en het bestuur is vanuit CVO een beeld gegeven over het gebruik van dit model in de praktijk. Ook is er door meerdere collega’s meegedacht over mogelijke wijzigingen en de (on)gewenste effecten hiervan.

Basisvaardigheden

Sinds 1 augustus 2023 is OP0 “Basisvaardigheden” toegevoegd aan het inspectiekader. Dat betekent dat in het toezicht op de scholen door de Onderwijsinspectie nadrukkelijker aandacht wordt besteed aan taal, rekenen en burgerschap. Aanvankelijk was het de bedoeling van de Onderwijsinspectie om scholen vanaf 1 januari 2024 hierop te gaan beoordelen. Dit is uitgesteld, omdat landelijk is gebleken dat er nog veel onduidelijkheden zijn hoe scholen nu precies aan de aangescherpte normering kunnen voldoen. Binnen CVO zijn verschillende ontwikkelingen in gang gezet om de competenties van leerlingen op de verschillende basisvaardigheden te vergroten. Dit is nodig om leerlingen
beter voor te bereiden op hun volwaardige deelname aan vervolgonderwijs, werk en maatschappij.

Subsidie basisvaardigheden
In 2023 is aan achttien scholen van CVO in totaal 10 mln. Subsidie voor het verbeteren van de basisvaardigheden toegekend. De toegekende middelen kunnen worden besteed tot en met 31 juli 2025. Eind augustus heeft de CVO Academie voor de scholen een webinar georganiseerd, waarin uitleg is gegeven over de inhoud van de subsidieregeling en over het in te vullen format voor een activiteitenplan, dat alle scholen voor 15 oktober hebben ingediend bij DUS-I. In het webinar is ook ingegaan op de interventiekaart basisvaardigheden, waarmee de overheid stuurt op de inzet van bewezen effectieve interventies. Ook hebben we onze scholen gewezen op het extra onderwijsaanbod van een zestal maatschappelijke organisaties, waaronder de bibliotheek van Rotterdam en de IT-campus. Melanchthon Schiebroek die al begin januari 2023 is gestart met een programma basisvaardigheden, heeft in het webinar haar aanpak gepresenteerd en de eerste resultaten laten zien.

Beleid basisvaardigheden CVO
In september heeft het bestuur na overleg met de verschillende scholen(groepen) een aanpak voor de inzet op basisvaardigheden vastgesteld, die uit de volgende drie onderdelen bestaat: ontwikkelingen volgen, kennis vergroten en aandacht voor kwaliteitszorg en verantwoording. De aanpak houdt in dat de verschillende basisvaardigheden, zowel binnen de scholen als binnen de CVO-beleidsstaf, belegd zijn, Dat maakt het mogelijk om de ontwikkelingen te coördineren en hierover ook kennis uit te wisselen binnen CVO. In het kader van het vergroten van kennis zijn in 2023 twee bijeenkomsten georganiseerd voor burgerschap (september) en digitale geletterdheid (november). In 2024 zal dit ook gebeuren voor taal en rekenen. Vanuit het concept van de lerende organisatie krijgt de ontwikkeling van kennis over basisvaardigheden in 2024 verder vorm. Daartoe zullen binnen de CVO Academie communities voor coördinatoren worden gevormd rond de verschillende basisvaardigheden. Naast het verwerken van de nieuwe standaard OP0 in het onderwijskwaliteitsbeleid van CVO is in oktober aan alle scholen(groepen) gevraagd naar de vorderingen op het gebied van de basisvaardigheden. Hieruit komt het beeld naar voren dat alle scholengroepen in ontwikkeling zijn, maar ook dat het tijd nodig heeft om het curriculum op deze onderdelen volledig te maken. Het stellen van doelen en invoeren van een aanbod in het bestaande programma op drie verschillende onderdelen is een grote opdracht, zeker omdat de beschikbare instrumenten voor toetsing en monitoring nog niet zijn aangepast aan de nieuwe eisen die de overheid stelt. Het is binnen CVO wel duidelijk zichtbaar dat deze beweging in 2023 is ingezet en dit zal de komende jaren blijvend aandacht vragen.

Digitale geletterdheid
Digitale geletterdheid is op dit moment nog niet wettelijk verankerd in de nieuwe kerndoelen. Op elke school leeft echter wel het besef dat leerlingen een basis moeten ontwikkelen met kennis over digitale technologie en vaardigheden in het omgaan hiermee. Het merendeel van onze scholen heeft daarom soms middels de visieversneller een visie ontwikkeld op digitale geletterdheid. Deze visie wordt omgezet naar concrete plannen en ontwikkelingen die momenteel worden uitgevoerd. Scholen kunnen ondersteund worden door de IT Campus Rotterdam, zij begeleiden scholen in het digitaal vaardig opleiden van jonge Rotterdammers. In november heeft er een themabijeenkomst digitale geletterdheid plaatsgevonden, waar coördinatoren van de vestigingen geïnformeerd werden over de verschillende mogelijkheden binnen de IT Campus Rotterdam. Zij konden workshops volgen en vooral ook onderling kennis uitwisselen. Een vruchtbare middag die in 2024 een vervolg zal krijgen. Meer informatie over de kwaliteitswaarderingen die de Inspectie van het Onderwijs heeft toegekend aan CVO-scholen is te vinden via https://toezichtresultaten.onderwijsinspectie.nl/
Nadere informatie over een aantal aanvullende kwaliteitsindicatoren, zoals uitstroomgegevens, slagingspercentages, schoolklimaat en sociale veiligheid zijn te vinden op www.scholenopdekaart.nl.

Bron: duo In 2020 zijn geen centrale examens afgenomen en is het schoolexamencijfer gebruikt als eindcijfer. Traditioneel presteren kandidaten net iets beter op de schoolexamens, waardoor een groter aandeel van de kandidaten slaagden voor het examen dan in voorgaande jaren. In 2021 en 2022 zijn de eindexamens grotendeels doorgegaan maar met een aantal maatregelen en aanpassingen. Zo is het mogelijk geworden om het cijfer van een vak (behalve een kernvak) niet mee te laten tellen in de uitslagbepaling (de zogenaamde ‘duimregeling’). Verder hadden kandidaten de mogelijkheid om een extra vak te herkansen en mochten ze de eerste afname van hun eindexamens spreiden over de eerste twee tijdvakken. Het percentage geslaagden van CVO in 2023 is net iets hoger dan het landelijk gemiddelde in het VO. Dit komt doordat het vmbo goed scoort en met circa 60% relatief de meeste examenkandidaten telt.

CVO Academie

De CVO Academie heeft zich in 2023 verder ontwikkeld naar een huisacademie waar ontmoeten en het delen van kennis centraal staat. De ambitie van de CVO Academie ondersteunt de visie op de lerende organisatie en zet zich in om kennis delen, professionaliseren en innovaties te stimuleren en zichtbaar te maken binnen CVO. De leeractiviteiten worden samen met de professionals uit de scholen ontworpen en gegeven, zodat we gebruikmaken van de interne kennis. Rekening houdend met de verschillende vormen van leren ontstaat er een rijk palet aan leeractiviteiten, zoals webinars, workshops, themabijeenkomsten, communities, trainingen, e-learnings en nog veel meer. De leeractiviteiten worden gepubliceerd op een eigen digitaal platform. De komende jaren wordt verder doorontwikkeld naar een volwassen huisacademie.