Leerlingenaantallen
Een licht dalende trend vanuit het verleden lijkt definitief omgebogen naar een groei. Per 1 oktober 2023 is het aantal leerlingen ten opzichte van vorig jaar verder toegenomen en komt daarmee ruim boven de 20.000 leerlingen op onze scholen.
De ontwikkeling van het aantal leerlingen is een terugkerend onderwerp in onze P&C-gesprekken. In de volgende figuur wordt de procentuele verdeling van het totaal aantal leerlingen over de verschillende scholengroepen én het relatieve aandeel van een scholengroep daarin weergegeven.
Ontwikkelingen in de regio’s
In verschillende regio’s werken we bestuurlijk samen om het onderwijsaanbod af te stemmen op de behoefte van de regio rekening houdend met de ontwikkeling van de leerlingenaantallen. Goede determinatie is belangrijk. De juiste match tussen leerling en onderwijstype is belangrijk voor het zelfvertrouwen van een leerling. We zien dan ook dat onze scholen meer aandacht besteden aan determinatie, niveautoetsen en maatwerk om de leerling zo goed mogelijk te kunnen begeleiden. Het aantal meervoudige adviezen stijgt. Dit leidt tot veranderingen in de instroom of tussentijdse in- en uitstroom. Categorale scholen kunnen daardoor te maken krijgen met een hogere instroom. Anderzijds worden leerlingen vaker in heterogene brugklassen geplaatst, waarmee we leerlingen kansen bieden. De inzet op heterogene brugklassen en de inzet op samenwerking tussen PrO-vmbo zijn erop gericht de keuze voor een bepaald onderwijstype (zo lang mogelijk) uit te stellen. De opwaartse druk die het gevolg is van kansrijk adviseren heeft tot gevolg dat van onze docenten meer wordt gevraagd aan begeleiding van de leerlingen. De effecten van kansrijk adviseren kunnen zich vertalen in de onderwijskwaliteit binnen het resultatenmodel van de onderwijsinspectie.
Accent
De leerlingenaantallen bij de Accent-vestigingen Centrum, Delfshaven en Hoogvliet staan door verschillende oorzaken, waaronder kansrijk adviseren, onder druk. Kansrijk adviseren leidt met name in het praktijkonderwijs tot een lagere inschrijving in het eerste leerjaar en verhoogt de kans op een hogere tussentijdse instroom in latere jaren. De ontwikkeling van het aantal leerlingen leidt vanzelfsprekend tot bijsturing in de exploitatie. Accent spant zich sterk in om zowel het praktijkonderwijs als het voortgezet speciaal onderwijs (vso) te positioneren als een kansrijke opleidingsroute voor leerlingen. Daartoe wordt met ondersteuning van een extern bureau een nieuwe pr-strategie ontwikkeld. Vestigingsdirecties en zorgcoördinatoren gaan op bezoek bij basisscholen en vmbo. Leerlingen van basisscholen worden uitgenodigd Accent-scholen te bezoeken, zodat leerlingen zelf kunnen zien en ervaren hoe er onderwijs wordt gegeven en wat de scholen nog meer doen.
Comenius College
De stijging van het totaal aantal leerlingen is in meer of mindere mate aan bijna elke vestiging binnen de Comenius College toe te wijzen. De vestigingen in Capelle en Nieuwerkerk zijn fors gegroeid mede door de toestroom van havoleerlingen vanuit het Eye College. In de regio Rotterdam-Oost (Capelle/Krimpen) is met name in Krimpen een krimp van het aantal leerlingen zichtbaar in een regio met een aanzienlijk aanbod aan vo-scholen. De huidige positie van de scholen binnen Comenius College in de markt is zonder meer goed.
Marnix Gymnasium
Het Marnix Gymnasium is qua leerlingenpopulatie in de loop van de jaren geëvolueerd naar een echt stadsgymnasium met leerlingen uit de Rotterdamse wijken direct rondom de school. Er komen uit de buitenwijken en de randgemeenten uiteraard ook leerlingen naar het Marnix Gymnasium, alleen minder dan in het verleden het geval was. Voor de continuïteit van de school op de langere termijn is het belangrijk dat wordt ingezet op profilering, zodat meer leerlingen zich tot het Marnix Gymnasium aangetrokken voelen. Het streven is gericht op een jaarlijkse instroom van ca. 120 leerlingen hetgeen gewenst is voor een gezonde omvang. De voorgenomen renovatie van het gebouw in 2024 en de uitbreiding van het gebouw met een nieuwe vleugel in 2025 zullen daar naar verwachting zonder meer aan bijdragen. Uiteindelijk moet het Marnix Gymnasium in de gemoderniseerde huisvesting kunnen doorgroeien naar een school van ca. 630 leerlingen.
Melanchthon scholengemeenschap
Alle scholen binnen Melanchthon scholengemeenschap groeien in leerlingenaantal. Dat is op zichzelf een positieve ontwikkeling. In de regio Lansingerland waar vier scholen van Melanchthon scholengemeenschap zijn gesitueerd, is de beschikbare huisvestingscapaciteit een steeds beperkender factor in de doorgroei van het aantal leerlingen aan het worden. De algemene directie onderzoekt in samenspraak met het bestuur de mogelijkheden om de huisvestingscapaciteit uit te breiden, zodat de scholengemeenschap de in potentie aanwezige leerlingenaantallen blijvend kan accommoderen. Melanchthon Bergschenhoek kan zijn leerlingen bijna niet meer huisvesten in de bestaande permanente gebouwen. Bergschenhoek heeft in meerdere fasen al noodlokalen moeten plaatsen. De voortdurende groei van het aantal leerlingen in de gemeente Lansingerland zet druk op de huisvestingsvoorzieningen van Melanchthon scholengemeenschap, waardoor meerdere vestigingen zelfs gedwongen zijn te loten.
Scholengroep Penta
De scholen die onderdeel zijn van de scholengroep Penta werken binnen de regio Voorne-Putten-Rozenburg/Hoogvliet samen met po-, vo-, mbo- en hbo-instellingen op het gebied van doorgaande leerlijnen en warme overdracht. De samenwerking met bedrijven en andere instellingen in de regio krijgt steeds meer een duurzaam karakter. Scholengroep Penta investeert in de relatie met onder meer plaatselijke ondernemers, de opzet van een bedrijvenmarkt, speeddates en het organiseren van een onderwijs-ondernemersevent in 2024. Nieuwe samenwerkingen worden vastgelegd in overeenkomsten om meer structurele inzet te garanderen in LOB-trajecten alsook in praktijkroutes voor mavo en havo.
Portus scholengroep
Portus scholengroep zet voor de vestigingen in op het versterken en bouwen aan het merk Portus. Dit impliceert een goede profilering en inzet op naamsbekendheid. Wervingscampagnes, een goede onboarding van leerlingen en gerichte informatie naar diverse stakeholders moeten bijdragen aan een sterk merk Portus.
Portus Farelcollege daalt nog steeds in leerlingenaantal. De algemene directie onderzoekt met de vestigingsdirectie wat er nodig is om de daling om te buigen in een groei voor deze school, die ook beïnvloed wordt door de ontwikkeling van het onderwijsaanbod op Rotterdam-Zuid.
De nieuwe school Portus Meridiem, een samenvoeging van Zuidermavo-havo en van CBSplus, heeft een forse groeiopgave richting het nieuw op te leveren schoolgebouw in Stadionpark. Portus Meridiem huist sinds 1 augustus 2023 met alle leerlingen in het gebouw aan Grift 30. Het perspectief is dat met ingang van het schooljaar 2026-2027 de huisvesting Stadionpark in gebruik kan worden genomen. Portus Meridiem start vanaf het schooljaar 2024-2025 met een vwo-stroom (1 klas). Portus Juliana is op dit moment gehuisvest aan de Talingstraat. De verhuizing van Portus Juliana naar de Roerdomplaan is vertraagd en zal nu naar verwachting in het eerste kwartaal van 2026 plaatsvinden. Op 1 augustus 2024 start Portus Juliana met een havo-afdeling. Als alles goed verloopt, verhuist de havo-afdeling naar de Grift. De krimp in Barendrecht begint zichtbaar te worden en zal de komende jaren naar verwachting tot een daling van het aantal leerlingen leiden bij Focus Beroepsacademie en bij Portus Groene Hart. We zijn ons ervan bewust dat deze krimp mede het gevolg is van het gewenste beleid waarbij Rotterdam-Zuid een rijker en sterker aanbod van scholen realiseert.
Zuider Gymnasium
De instroom van het aantal leerlingen neemt fors toe sinds het Zuider Gymnasium is verzelfstandigd en verhuisd naar het nieuwe schoolgebouw. Instroom in schooljaar 2021-2022 bedroeg 132 om vervolgens in schooljaar 2022-2023 door te groeien naar 148 leerlingen. Voor het huidige schooljaar 2023-2024 kwam de instroom uit op liefst 237 leerlingen. Met dergelijke instroomcijfers was bij de realisatie van de huisvesting geen rekening gehouden. De school loopt daarom nu al tegen de capaciteit van haar gebouw aan (maximaal 750 leerlingen). Daar gaat de school naar verwachting qua leerlingenaantallen in schooljaar 2024-2025 al overheen. De directie van het Zuider Gymnasium heeft daarom afspraken gemaakt met de CVO-scholengroep Portus over het huren van lokalen in het gebouw aan de Grift. Daarnaast stromen er, overeenkomstig de afspraken die zijn gemaakt in het Convenant op Zuid, vanaf het schooljaar 2024-2025 geen atheneumleerlingen meer in. Die worden doorverwezen naar Portus Meridiem. Overigens zet de school zich er wel maximaal voor in dat leerlingen die eenmaal tot de school zijn toegelaten uiteindelijk ook gediplomeerd de school verlaten. Voor de aanpassing/uitbreiding van de huisvesting is de school in overleg met de verhuurder en de eigenaar van het pand (de gemeente Rotterdam) voor uitbreiding van lokalen in het bestaande gebouw waar nog ruimte is om lokalen te realiseren.
Het Zuider Gymnasium heeft in de loop van de jaren veel expertise opgebouwd over hoogbegaafdheid. Hoogbegaafde leerlingen voelen zich op het Zuider Gymnasium gezien en door onderwijs op maat kunnen deze leerlingen tot zelfontplooiing komen. Er is een peercommunity waarin hoogbegaafde leerlingen elkaar ondersteunen.
De school wil het PBS-predicaat en de positie als regionaal expertisecentrum hoogbegaafdheid behouden. Hierbij werkt de school inhoudelijk samen met het samenwerkingsverband passend onderwijs Koers VO. Samen met Koers VO onderzoekt de school de mogelijkheden voor (financiële) ondersteuning voor de begeleiding van de huidige leerlingenpopulatie.
Leerlingen- en oudertevredenheid
De betrouwbaarheid van de tevredenheidsenquêtes zijn wisselend
De betrouwbaarheid van de respons van enquêtes onder leerlingen en ouders is erg wisselend binnen onze scholen. Dat komt omdat bij een te groot aantal scholen de respons onvoldoende is. We vinden het belangrijk dat die respons omhoog gaat, omdat we hechten aan de mening van leerlingen en ouders. In die gevallen dat de respons moet verbeteren, zijn we met elkaar in overleg om te zoeken naar manieren de respons te verhogen. Ervaring leert dat het afnemen van enquêtes op school (tijdens mentoruur of ouderavond), eventueel in combinatie met uitleg bij de gestelde vragen, de respons sterk verhoogt. Tegelijkertijd is de ervaring van onder andere het Zuider Gymnasium dat een goede driehoeksrelatie kind-ouder-school gepaard gaat met een hoge respons en een hoge mate van ervaren veiligheid. Er wordt dit schooljaar (2023-2024) wederom gezocht naar manieren om de respons op enquêtes onder leerlingen en ouders te verhogen. Het risico van niet-representatieve uitkomsten uit leerling- en ouderenquêtes is bij elke algemeen directeur en vestigingsdirecteur bekend, omdat de uitkomsten van enquêtes door de Inspectie van het Onderwijs worden betrokken bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs op de school. De resultaten uit de leerling- en ouderenquêtes zijn van alle vestigingen doorgestuurd naar de onderwijsinspectie.
De resultaten van de tevredenheidsenquêtes zijn wisselend
Vestigingen met lage(re) scores werken aan een nadere analyse, waarbij ook de leerlingenraad en de ouderkring worden betrokken. De verslaglegging van analyse en afstemming met leerlingenraad en ouderkring wordt ook gebruikt in de kwaliteitscyclus omtrent veiligheid. Meerdere scholen(groepen) constateren een afwijking tussen onze eigen analyses en de gegevens in het systeem van Vensters. Gebleken is dat resultaten van leerlingen na het invullen van de enquête in een verkeerde categorie terecht kunnen komen. We zijn in overleg met Vensters om dit euvel te verhelpen. Binnen het praktijkonderwijs van Accent is dit jaar binnen de planning- en controlcyclus voor het eerst gewerkt met een interne factsheet waarin ook de ouder- en leerlingentevredenheid terugkomt. De resultaten worden binnen de PrO- en VSO-vestigingen besproken. Voor de komende jaren wordt bekeken hoe de uitwerking van deze gegevens in de factsheets verder verbeterd kan worden.